Le taʻutaʻua International Potato Center (CIP) faʻavae i Peru ua sauni e faʻalauiloa se nofoaga fou faʻaitulagi i Initia, e faʻamalieina ai le au faifaatoʻaga e le gata i setete autu o loʻo totoina pateta e pei o Uttar Pradesh, Bihar, ma West Bengal ae faʻapea foʻi i isi atunuʻu o Asia i Saute.
Ina ua maeʻa le va o le fitu tausaga talu ona faʻafeiloaia e Saina se nofoaga tutotonu o le CIP, ua sauni nei Initia e talimalo i le CIP-South Asia Regional Center (CIP-SARC), ua faʻamoemoe e tu i Agra.
O le talosaga mo le faatuina o le CIP-SARC ua maua ai se avanoa i le 100 aso o le mataupu a le Matagaluega o Faatoaga ma le manuia o le aufaifaatoaga, e sauni ai mo le faatuina o le malo pe a mae’a le aso 4 o Iuni.
O feutanaiga i le va o ofisa mai Initia ma Peru ua maeʻa ma le manuia, ma le fuafuaga e sainia se maliega aloaia e faʻatali ai le faʻatagaina mai le Kapeneta a le Iuni.
O le poloketi o loʻo faʻamoemoeina e faʻatatau e $ 20 miliona (tusa ma Rs 160 crore), faʻatasi ai ma Initia e $ 13 miliona (Rs 108 crore) ae o le vaega o totoe na faʻatupeina e le CIP. Ua folafola e le malo o Uttar Pradesh e tuʻuina atu le 10 hectares mo le nofoaga tutotonu.
O le CIP-SARC o loʻo faʻamoemoe e taulaʻi i le atinaʻeina o pateta e mafai ona gafatia le tau, faʻamaʻi ma pateta suamalie e talafeagai mo le gaosiga. O le a fa'aogaina le poto fa'asaienisi i le lalolagi atoa, o se feso'ota'iga fa'afou fou, ma punaoa fa'agaga e fa'agasolo ai su'esu'ega fa'ato'aga i totonu o le itulagi.
I se fuafuaga fuafuaina, ina ua maeʻa le faʻavaeina o lona nofoaga tutotonu muamua Asia i Saina i le 2017, o loʻo faʻalauteleina e le CIP lona auai i Initia, o se faʻatoʻaga taua tele i le itulagi.
O le CIP-SARC fuafuaina o le a faailogaina se faʻaopoopoga taua i suʻesuʻega faʻatoʻaga faavaomalo i Initia, pe a maeʻa le faʻavaeina o se nofoaga tutotonu faʻaitulagi o le International Rice Research Institute (IRRI) i Varanasi i le 2017, lagolagoina e le Matagaluega o Faʻatoaga.
Fa'ata'ita'i tutusa ma le manuia o le IRRI-SARC, o se fa'apogai na fa'ailoa mai ai le gafatia o le CIP-SARC e fa'aleleia atili ai su'esu'ega fa'ato'aga ma atina'e i totonu o le atunu'u, fa'atasi ma faiga sili ona lelei i le lalolagi.
I le taimi nei, o Initia o loʻo i ai nofoaga autu suʻesuʻe e lua i lalo o le Indian Council of Agricultural Research (ICAR) e taulaʻi i fualaʻau. Aʻo faʻapitoa le ICAR-CPRI i Shimla i suʻesuʻega pateta, ICAR-CTCRI i Thiruvananthapuram e faʻamaoni i suʻesuʻega pateta suamalie. O le fa'aopoopoina o le CIP-SARC o lo'o sauni e fa'amalosia atili le fa'afanua o su'esu'ega fa'ato'aga a Initia, aemaise lava ile vaega ole fuala'au.