A o latalata atu le faitau aofaʻi o le lalolagi i le 10 piliona tagata i le 2050 tausaga, o le a manaʻomia le faʻatupulaia o faʻatoʻaga i le 60%. Ae i le 1°C uma o le mafanafana, o fua o fa'ato'aga e fuafua e pa'ū i le 5%. O se tasi o faʻataʻitaʻiga o loʻo valoia e mafai ona faʻaititia le fua o le pateta i le 32% i le 2060, ae o le atinaʻeina ma le tufatufa atu o ituaiga faʻataʻitaʻiga atamai o le tau e mafai ona faʻamautinoa o loʻo faʻaauau pea ona faia se sao taua i faiga o meaʻai i le tamaoaiga i le lalolagi atoa. .
Ina ia faatelevaveina le atinaʻeina o ia ituaiga, ua faʻaogaina e saienitisi le alualu i luma i le faʻasologa o kenera ma o loʻo faʻaogaina le poto na maua e faʻatupu ai ituaiga pateta e sili atu ona fetaui ma manaoga o le lumanaʻi.
Saienitisi i le International Potato Center (CIP) ua leva ona taulamua i lenei tulaga, auai i le vaega faavaomalo na lomia le uluai faasologa o le genome pateta i le 2011. Faʻafetai i faʻalavelave lata mai e aofia ai le mauaina o kenera e fesoʻotaʻi ma uiga taua-mai meaʻai. fa'amalieina i fa'ama'i fa'ama'i-ua amata ona latou fa'aogaina fa'ailoga fa'a kenera e faatelevave ai le fa'atupuina mo uiga mana'omia.
O le faʻaleleia o pate e amata i koluse i le va o matua faʻatupuina e maua ai le fiasefulu afe o fanau. Sa masani ona faʻaalu e saienitisi le tele o tausaga e iloilo ai na laau i fanua ma greenhouses ...
Fa'avaveina le fa'aleleia o pateta fa'a kenera
O le fa'aleleia atili o le pate e amata i koluse i le va o matua fa'atupuina e maua ai le fiasefulu afe o fanau. Sa masani ona faʻaalu e saienitisi le tele o tausaga e iloilo ai na laʻau i totonu o fanua ma greenhouses, ma mulimuli ane e ala atu i vaega faʻatatau i tane ma fafine, i se faʻagasologa o le faʻaumatia lea e maua ai se lisi puupuu o pateta clones e sili ona gafatia.
O le fa'aogaina o fa'ailoga fa'atutu mo uiga e pei o le tete'e atu i fa'ama'i tuai-blight ma fa'ama'i pateta e lua e sili ona fa'aleagaina ua fa'atelevave ai le aga'i i luma o le CIP i le gaosiaina o pateta maualuga. E ui ina sa tatau i le au faifaatoʻaga ona tuʻu uma fanau uma o se koluse e matutua i totonu o se greenhouse e iloa ai po o ai e tetee, ae o lea ua na ona latou aveese se lau mai laau laiti taʻitasi mo le faʻasologa o kenera e iloa ai po o ai na tuʻufaʻatasia ia kenera tetee. O le kenera fa'ailoga mo le tuai o le fa'ama'i, mo se fa'ata'ita'iga, ua fa'aitiitiina le taimi o lenei fa'agasologa i le 50 pasene.
Fa'aliliuina tete'e
O fa'ama'i pateta e fa'aputu ma fa'aleaga fua mai le tasi taamilosaga o fuala'au i le isi, a'o le pa'u tuai e mafai ona fa'aumatia ai se fanua o la'au pateta i ni nai vaiaso. A tele tausaga e ola fa'atupula'ia ai ituaiga tuai o le pala, e tupu a'e le fa'ama'i e fa'ato'ilaloina lo latou faiga fa'atosina. O lea la, e masani ona suʻe e le au faifaʻatoʻaga ni puna fou o le teteʻe, e masani ona maua i pateta masani poʻo vao.
O le CIP talu ai nei na fefiloi ai ma se pateta vao e tupuga mai i Cajamarca, i le itu i matu o Peru, e maua mai ai ni pateta e mafai ona maua i pisinisi. Fa'asoa fa'atasi ma pa'aga fa'ato'aga i le tele o atunu'u, o lo'o fa'atinoina nei su'esu'ega o nei pateta clones mo le fa'asa'olotoina o ni ituaiga i Peru.
Talu mai le 1973, o le CIP genebank o loʻo aoina ma faʻasaoina pateta faʻaleaganuʻu ma vao, o le tele e tetee i le tuai o le pala. I le avea ai o se vaega o se fuafuaga faʻavaomalo e faʻasao, suʻesuʻe, ma faʻaogaina le kenera eseese o pateta, tamato, isalaelu ma pepa - o ia mea uma e fesoʻotaʻi - o le tele o ia meaola eseese ua maeʻa suʻesuʻeina mo faʻamaʻi faʻamaʻi ma faia se faʻasologa o kenera i tausaga talu ai nei.
O faʻamanuiaga o le faʻatoʻilaloina o le tuai o le pala e le mafai ona faʻamalamalamaina. O faʻatatauga na tuʻuina atu ai le gau o pateta i le lalolagi atoa ona o lenei faʻamaʻi i le lata i le USD 5 piliona i le 2019. O le tipiina o na gau ma isi ituaiga maufetuunaʻi e mafai ona faia se eseesega tele mo faifaatoaga laiti, fesoasoani ia i latou e suia a latou galuega mai le ola i pisinisi.
Faatasi ai ma faailoga o le kenera, e faigofie ai mo le au faifaatoʻaga ona atiaʻe pateta maufetuunaʻi ma fua tele ma uiga autu-tofo, fua, taimi kuka-saili e tagata faʻatau i le lotoifale. O ituaiga eseese o le a mafai ai e le au faifaatoʻaga ona faʻafetaui le faʻatupulaia o le manaʻoga mo meaʻai, faʻaleleia a latou tupe maua, ma faʻafetaiaʻia luitau e leʻi mafaufauina o se lalolagi suiga.