O le faifaatoaga a Shelley o Bart Wattenbarger sa teu tupe i luga o se maketi malosi e fesoasoani ia te ia e toe malosi mai le tele o le malulu i le amataga o le tau i le tautoulu talu ai lea na faaleagaina ai le tusa ma le 30% o ana faatoaga pateta.
Mo sina taimi ina ua maeʻa le seleselega 2019, na foliga lelei mea, faatasi ai ma le faʻaogaina o pateta pateta e oʻo atu ai i tupe maua lelei i le au faifaatoʻaga ma siʻitia tau o pusa fou 50-pauna o loʻo faʻaaogaina e le alamanuia tautua taumafa.
Ona taia lea o le COVID-19, ma ina ua maeʻa le siʻitia o le tau muamua o pateta faʻatau na mafua mai i le faʻatapulaʻaina o filifili sapalai, na matala le maketi. Ua tipiina e le au faifaato'aga konekarate, toe faafoi atu e le au faifaato'aga ni fatu e le'i mana'omia ia latou fatu pateta fatu ma le au faifaato'aga e aunoa ma ni maketi mo a latou tupe faasili na avea ma ulutala o le atunuu e ala i le tuuina atu i aiga o loo tauivi.
A'o ia sauni mo le seleselega o lenei tautoulu, ua talitonu Wattenbarger ua toe setiina le laulau mo se sapalai spud e mafai ona pulea, o se fua maualuga ma se maketi lelei. Ae ui i lea, o le wildcard, e tumau pea le COVID-19.
O nisi o faifaatoaga ua amata ona eliina i East Idaho e ola ai eleele oneone, e pei o Fort Hall, ma ua latou tapeina vine i se isi nofoaga e sauniuni ai mo le seleselega. E masani ona lipotia e le aufaifaatoaga a le itulagi le tulaga lelei o fatu ma fua fua.
“Ua lima nei tausaga talu ona tele a matou tupe na maua i luga o le faatoaga ma sa matou tulimatai atu i se tausaga manuia i le tausaga talu ai,” o le tala lea a Wattenbarger.
“Ia Fepuari, na paʻu ai lena maketi. Na aveesea ai le matagi mai le folau mo faifaatoaga uma iinei. Sa matou fiafia uma i le masina na muamua atu, ona toetoe lava a oo ai tagata uma i le tulaga faanoanoa.”
O se fa'aitiitiga la'ititi o sapalai e mafai ona faia ai se eseesega tele i le tau mo fa'ato'aga fa'apitoa e pei o pateta, ma o lo'o fa'amoemoe le au faifa'ato'aga a Idaho e amata lenei pa'u ma le la'ititi tele o spuds pe a fa'atusatusa i tausaga talu ai nei. O le USDA's National Agricultural Statistics Service na fa'atatauina e le au faifa'ato'aga a Idaho na latou totoina le 300,000 eka o spuds i lenei vaitau - i lalo ifo o le 10,000 eka mai le 2019 - fa'ateleina e ala i le tele o konekarate tipi mai le gaosiga. O se faalapotopotoga faifaatoʻaga na suʻesuʻeina eka totō e ala i le asiasi ma le mataʻituina o fanua taʻitasi i le setete na faʻatatauina le faʻatoʻaga e sili atu ona laʻititi, i le 295,790 eka.
O tau pateta na paʻu ina ua maeʻa ona tapunia e le coronavirus le tapunia o faleʻaiga ma tagata faʻatau meaʻai ua toe faʻaleleia. Na lipotia mai e le USDA Market News ia Aukuso 25 le tau o le lima, 10-pauna taga mata o Russet Norkotahs mai le Upper Valley, Twin Falls-Burley District e $6.50 i le $7.50, ma le 50-count Norkotah cartons sa faatauina atu mo le $16 i le $19.50.
"Ou te manatu e faʻavae uma ile COVID," o le tala lea a Wattenbarger. "Afai e mafai ona tatou pulea lena mea, ou te talitonu o loʻo i ai se maketi lelei e sau. Afai e i ai se matou mumu ma toe tapuni, o se mala lena mo le au faifaatoaga.”
Na fuafua Wattenbarger e tape ana vine i le Aso Faraile ma amata ona selesele ia Setema 21. E faavae i luga o lana suʻega suʻega, na ia talitonu o lana fua o le a sili ona lelei.
"Ou te manatu o fua o le a avea ma ituaiga o fua masani - atonu o se fanua iinei poʻo i ai atonu e sili atu nai lo le averesi," o lana tala lea. "Ou te talitonu ua tatou i ai i se tulaga e tatau ai se maketi lelei."
Na fa'aitiitia e Wattenbarger ana eka pateta na totōina i le 17% i lenei vaitau, ma fa'asolo i le saito tautotogo. Na te fa'atau atu pateta fou i Shelley-based GPOD of Idaho, lea e ave ai le tele o voluma i Niu Ioka, lea o lo'o tapunia pea le tele o tama'i fale'aiga pe leai ni pisinisi ona o le COVID-19.
O le faifaato'aga Pingree Garth Van Orden na lavea i le 20% fa'aitiitiga i lana konekarate ma le gaosiga o pateta; na ia tipiina foi lana pateta fou eka i le 10%, totoina saito vaivai pa'epa'e tautotogo i lo latou nofoaga.
O Van Orden, o le na fai faatoaga i luga o le oneone oneone, na amata ona selesele Norkotahs mo le maketi fou ia Aukuso 15. E ui lava i le amataga o le kiona o le tau, ae ua toe malosi ona spuds, ma o loo ia seleseleina se fua masani-fua mai ma le lelei tele.
"Okei lava. E le o se fua tele. E le faʻanoanoa foʻi,” o le tala lea a Van Orden. "O aʻu ua naʻo le laina masani poʻo lalo ifo teisi."
Fai mai Van Orden o le au faifaatoaga i East Idaho ua faamanuiaina mai le lelei o le tau i le vaitau o le tuputupu ae nai lo le tausaga talu ai, ma o loʻo ia faʻamoemoe e faʻamaeʻa le seleselega i se taimi talafeagai e aloese ai mai le lamatiaga o le vave malulu, pe a maeʻa le vaitau o le vaitau.
“O lo'o i ai se matou fa'ato'aga e mafai ona fa'aogaina. Ou te fai atu o se pisinisi, ”o le tala lea a Van Orden. “O le au faifaato'aga, gaosimea, fale fou, sa matou oo uma lava i le roller coster o le, 'E leai se pisinisi,' i le mea e le mafai ona matou mulimuli ai. Sa matou pupuu, sa matou uumi, ma o lenei ua matou toe pupuu.”
Fai mai a ia e tatau ona lava le fua o le tautoulu, ae masalosalo foi Van Orden o le ai ai se mea faaopoopo. Ile aotelega, e talitonu Van Orden e la'ititi la'ititi la'ititi la'ititi o le fa'ato'aga, lea e tatau ona fa'atupu ai le tau o katuni fou lapopoa.
Faatasi ai ma le tele o fualaʻau o loʻo i totonu o le eleele, o Travis Blacker, faʻatonu o fesoʻotaʻiga pisinisi mo le Idaho Potato Commission, ua vaʻaia faʻamaoniga e tatau ona avea ma se tausaga lelei mo le maketi pateta.
Fai mai Blacker, o tulaga tuputupu aʻe o loʻo tulaga ese, ma o le faʻaititia o eka a le setete e tatau ona totogi tufatufaga ma sili atu tupe maua.
"Ua ou alu i Glenns Ferry, Wilder ma Egin i lenei vaiaso, ma o mea uma na ou vaai i ai e foliga lelei tele i le tulaga lelei. Ou te leʻi faʻalogo i se mea e tusa ai ma fua, ae o le tulaga lelei e foliga manaia, ”o le tala lea a Blacker. "Ou te matua talitonu o le a avea ma se tausaga lelei."
Fai mai Blacker o le a fetuutuunai e le IPC ana polokalame e maketi ai fua o faatoaga e tusa ai ma tulaga tulaga ese o lenei vaitau. Ma na ia fa'ailoa e iai lava "wildcards" e ono tula'i mai ma suia ai le va'aiga.
Fai mai Blacker, "Ou te manatu o loʻo tatou tatalo uma tatou te maua le fua ma o ai na te iloa le mea o le a tupu i lenei tausaga?"
puna: www.idahostatejournal.com