O loʻo tauivi le faiga o faʻatoʻaga i le lalolagi ma le tele o faʻalavelave e mafua mai i mea eseese, e aofia ai le tele o fesuiaiga o le tau, o le faʻamaʻi o le lalolagi o le Covid-19, ma le mea lata mai o le taua a Rusia-Iukureini.
O nei fa'alavelave ua fa'alavelaveina fa'ailoga uma e fa o le saogalemu o mea'ai e pei o le maua o mea'ai, maua mea'ai, fa'aogaina o mea'ai, ma le lelei fa'apea le mautu o le gaosiga. O le faitau aofaʻi o le lalolagi e tusa ma le 9.7 piliona lea e manaʻomia ai e tagata le 70% sili atu meaʻai nai lo le faʻaaogaina i aso nei (FAO, 2018). Ole mana'oga fa'aopoopo o le a atili fa'atupuina ai le mamafa tele ile faiga fa'ato'aga fa'ato'aga i le lalolagi.
Faatasi ai ma le tele o le faʻaogaina o le gaosiga o le lalolagi ma fefaʻatauaʻiga o meaola faanatura o agri-commodities, aemaise o le saito ma le paddy, e taua tele i le saogalemu o meaʻai, o le lalolagi e sili atu le lamatia o le fiaai tele. O le mea lava lea e tasi o loʻo faʻamaonia e le Global Food Crisis Report o loʻo taʻua ai e 193 miliona tagata mai 53 teritori na oʻo i le fiaaai tele, lea e 20.7% sili atu nai lo le tausaga talu ai.
Matafaioi a Pateta i le faamautinoaina o le saogalemu o taumafa
I le tala faasolopito o le pateta sa faia se sao taua i le le gata o le faʻamautinoaina o le saogalemu o meaʻai mo le faitau aofaʻi o loʻo i ai nei ae faʻapea foi i le lagolagoina o le faʻatupulaia o le faitau aofaʻi o le lalolagi. E masani lava o se meaʻai faʻalagolago i taimi o suʻega e pei o taua, oge, ma isi.
O se puna o meaʻai atoatoa ma paleni ma le i ai e le gata o carbohydrates ae o porotini ma le tele o minerale ma isi foi.
I le taimi nei, o le lona tolu-tele o fuala'au fa'ato'aga i le lalolagi atoa ma le aofa'i o le gaosiga o le 359 miliona MT fa'ato'aga i luga o le 16.5 miliona MT ma 158 atunu'u o le lalolagi. O se vaega tele o le gaosiga atoa e tupu i Asia, Aferika, ma Amerika Latina. O itu ia o lo'o fa'apopoleina ai le saogalemu o taumafa.
O le pateta e totoina i le tele o tulaga tau agroclimatic, e mafai ai ona totoina i atunuu lautele o le lalolagi. O loʻo faʻatatauina o le aofaʻi o le gaosiga o pateta o le a faʻateleina i le 750 miliona MT i le 2030 aemaise lava ona o le faʻatupulaia o fua ma le eria o faʻatoʻaga aemaise i Asia, Aferika, ma Latina Amerika.
O le a manaʻomia ai taumafaiga faʻatasi mo le faʻamalosia atili o le faiga o faʻatoʻaga pateta e ala i le faʻamautinoaina o se faiga e tauia mo paʻaga uma o loʻo aʻafia ai e amata mai i le au gaosi oloa ma le au faʻatau. E le gata i lea, latou te manaʻomia le faʻalauteleina o le faʻalauteleina o le eria ma le suʻesuʻega i ituaiga fou o atinaʻe.
Aafiaga o le Taua a Iukureini-Rusia i le Faʻatoʻaga Pate E tusa ai ma faʻamatalaga lata mai o loʻo maua i le FAO, o Iukureini o le lona tolu sili ona tele gaosiga o pateta ma le gaosiga o le 20.8 miliona MT i le 2020 (FAOSTAT, mauaina 30th Me 2022). E le lava le gaosiga ona o lo'o fa'aulufale mai e Iukureini pe tusa ma le 0.3 miliona MT e fa'amalieina ai lona taumafa fa'apitonu'u mai Polani, Lithuania, ma Romania.
O le taua faifaipea i le va o Iukureini ma Rusia o le a le gata ina faʻaitiitia ai le gaosiga o pateta i totonu o Iukureini ae o le a iʻu ai foi i le maualuga o le gau pe a maeʻa le seleselega ona o le tele o faleteuoloa pateta ua faʻaumatia e le militeri a Rusia.
E le gata i lea, o le tau o agrochemicals ua siitia foi, aemaise lava i Europa, lautele ona o le tele o le faalagolago ia Rusia mo lona gaosiga ma le tau o le suauu. O le si'itia o tau o fa'ato'aga ma lo latou le maua o lo'o fa'aosofia ai le au faifa'ato'aga e sui atu i isi fa'ato'aga fa'ato'aga e pei o saito ma isi.
E tusa ai ma le faʻasalalauga fou a Northwestern European Potato Growers, o le fanua totō i Europa ua faʻaitiitia i le taimi muamua i le luasefulu tausaga. Ua fa'aitiitia ile 4.7% ile 497K Ha ile fa'ato'aga o pateta. Le mea na matauina ai se pa'u tele i Netherlands ma Peleseuma.
Matafaioi a Initia pateta pateta i le faʻamautuina o faiga faʻatoʻaga pateta i le lalolagi atoa e faʻamalosia ai meaʻai ma meaʻai
Initia, e oʻo mai i le taimi nei, ua tele lava ina vavae ese mai soʻo se aʻafiaga o le taua a Iukureini-Rusia e tusa ai ma le totoina o pateta ma le maketiina. O le gaosiga o le pateta i le tausaga nei e tusa ma le 53.60 miliona MT, i lalo mai le 56.17 miliona MT e tusa ai ma le uluai fua faatatau a le Matagaluega o Faatoaga o le gaosiga o faatoaga. (PotatoPro Me 12, 2022).
O le faʻaitiitia o le aofaʻi o gaosiga e mafua ona o timuga mamafa, aemaise lava i Bengal, Punjab, ma Haryana, faʻapea foʻi ona o galu vevela i le vaitau o le seleselega i UP. E ui o le faʻateleina o le tau o le suauʻu ma le faʻalavelaveina o le tafe mai o vailaʻau faʻatoʻaga e mafai ona aʻafia ai le vaitau o le totoina o rabi i Initia.
E manaʻomia le faʻamamafa faʻapitoa i luma nei e faʻamautinoa ai le sologa lelei o agri-inputs i tau taugofie e puipuia ai le au faifaatoaga Initia mai fafo le lelei o le taua o Ukraine-Rusia. O le faʻalavelave faʻafuaseʻi ua faʻaalia ai faʻafitauli faʻavae i le faiga o meaʻai pateta i le lalolagi atoa lea e faʻalavelave ai.
O loʻo tuʻuina atu ai Initia le avanoa e sau ai i luma ma faia se sao taua i le faʻamautinoaina o le atinaʻeina o isi alalaupapa o le faiga o meaʻai pateta e faʻaitiitia ai le faʻalagolago o le lalolagi i fua faʻatoʻaga ma nofoaga patino i le faʻamautinoaina o le saogalemu o meaʻai mo le lalolagi i taimi sau.
Faatasi ai ma le 53 miliona MT o gaosiga, o Initia e lona lua i le lalolagi i le gaosiga o pateta. Peita'i, e telē le avanoa e fa'ateleina ai le gaosiga e ala i le fa'alauteleina o le eria ma fa'aleleia atili le gaosiga. E tupu aʻe i le silia ma le 15 setete i vaitau eseese i Initia.
O loʻo i ai nai mataupu faʻavae e manaʻomia ona faʻatalanoaina e tuʻufaʻatasia Initia ma pateta a le lalolagi ai faiga. Fa'aitiitia o tupe gau pe a uma le seleselega, I le taimi nei, latou te leiloa pe tusa ma le 3.5 miliona MT ona o le gau o le seleselega. E tutusa lava le latalata i le zero mo Amerika ma isi atunuʻu atiaʻe.
E mafai ona latou fa'aitiitia le tutusa e ala i le fa'aosofiaina o le fa'aaogaina o tekonolosi aupito lata mai i le fa'afoeina o le seleselega ma le fa'aogaina o fuifui gaosiga.
Fa'aosofia le aufaipisinisi e fa'atupu ituaiga fatu fou, Initia e tusa ma le 13-15 ituaiga faʻapisinisi lauiloa o pateta ae o Amerika e sili atu i le 200 ma Netherlands e sili atu i le 62 ituaiga faʻapisinisi lauiloa. E mana'omia ona latou faia ni taumafaiga i le fa'atauina o ituaiga pateta e gafatia le tau ma mana'omia e maketi.
O le a mana'omia ai le tele o galuega su'esu'e e fa'atino tuto'atasi ma fa'atasi ai ma le aufai fa'ato'aga fatu fatu fa'ava-o-malo. I lea vaega, latou te mana'omia malosi le una'ia o le vaega tuma'oti e fa'atupu ituaiga fatu fou e fetaui ma suiga o le tau ma mana'oga fa'apitoa tau maketi.
O lo'o fa'atupuina e kamupani Initia ituaiga fatu fou mo se fa'ata'ita'iga o se ituaiga maualalo GI e ta'ua o le 'SV Agri Carisma', o se ituaiga e tete'e pala e igoa ia SV Agri Ganesh, ma se ituaiga e maualuga le zinc ma le u'amea e ta'ua o le SV Agri Winner ma isi. ia fa'alototeleina e fa'anatinati le faiga. O lo'o iai fo'i le mana'oga e su'esu'e le avanoa e fa'ataga ai pateta ua fa'atupuina e fa'aleleia atili ai le faiga o mea'ai fa'ato'aga.
Fa'alauiloa le Fa'ato'aina o ituaiga fa'ava-o-malo e mana'omia e fa'ateleina ai ana fa'atau atu: O i latou, i le avea ai o se malo, e manaʻomia le faʻalauiloaina o le faʻaaogaina o ituaiga e talia i maketi faavaomalo e faʻateleina ai le auina atu i fafo o pateta fou. O le a avea o se mea e faʻaitiitia ai lamatiaga e ala i le faʻaitiitia o le faʻalagolago o fefaʻatauaiga i luga o se seti o atunuu filifilia.
Fa'aleleia atili, Averesi fua o pateta i Initia o lona uiga, 23.7 MT/ha e sili atu nai lo le fua o le lalolagi atoa o le 21.7 MT/Ha. O loʻo i ai pea le tele o avanoa mo le faʻaleleia atili o fua e pei o Initia e 56th i fua o pateta.
Atunu'u i sone fa'ato'aga eseese e pei o, mai Europa, Amerika, Middle-East Asia, ma Asia i Saute e sili atu le gaosiga nai lo Initia. E mana'omia ni taumafaiga fa'atasi i le fa'aleleia atili o le fua faatatau o fatu e sui ai fatu fa'apea fo'i le fa'aputuga o fa'ata'ita'iga ile fa'ato'aga o pateta.
Atunu'u e sili atu le gaosiga o pateta nai lo Initia
Fa'ateleina le mafai gafatia, E le gata i lea, o Initia e matua le lava le faʻaogaina e tusa ai ma le gaosiga o pateta e faʻamalieina ai lona manaʻoga i totonu o le atunuʻu faʻapea foʻi ma le faʻatupuina o le faʻatupulaia o le gafatia o pateta. I le taimi nei, o Initia e tusa ma le 6% o le aofaʻi o le gaosiga o pateta ae o Amerika o loʻo faʻaogaina le 64% o ana pateta.
Fa'aaogāina pasene pateta
O loʻo iai le manaʻoga e faʻamalosia faʻavae le faʻalauiloaina o le gaosiga o ituaiga pateta eseese faʻapea foʻi ma fale gaosi i Initia atoa. O oloa eseese o le pateta ua faaopoopo i ai le tau ma le tele o le maketi o meataalo, falai, falai falai aisa, fasipepa, pauta, masoa, ma porotini faapea foi ma le ethanol.
O le a faʻamalosia ai le filifili tau pateta i Initia e ala i le faʻateleina o totogi mo paaga i le isi itu. O le a faʻaitiitia ai fefaʻatauaʻiga faʻavae o pateta i Initia ma faʻalauiloaina se faiga faʻavae tau fefaʻatauaʻiga e faʻamalosia ai le faʻatuatuaina mo tagata faʻatau faʻavaomalo e faʻatau oloa pateta ma pateta faʻaopoopo tau mai Initia.
puna